Op aanvraag staan onze gidsen het ganse jaar ter beschikking van de geïnteresseerde natuur- en cultuurhistorieliefhebbers. He
Wij houden in de mate van het mogelijke rekening met uw wensen en voorkeuren (max. 25 deelnemers per gids).
Tarief per gids: 80€
Leefgebieden & Soorten in het Zoniënwoud
Start- en aankomstlocatie: Bosmuseum Jan van Ruusbroec, Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart (Groenendaal)
Afstand: ca. 7 km
Duurtijd: ca. 2u30’
Thema: Het Zoniënwoud huisvest een grote rijkdom aan flora en fauna, waaronder 650 soorten planten, 1.150 soorten zwammen en paddenstoelen, 18 soorten vleermuizen (waarvan 16 bedreigde soorten), enz. En dit is dan nog buiten de talloze uitheemse variëteiten gerekend in de arboreta van Groenendaal en Tervuren. Deze rijke biodiversiteit dankt het Zoniënwoud onder meer aan de grote verscheidenheid aan habitats of leefgebieden, zoals de opstanden van beukenkathedralen, de gemengde loof- en naaldboomopstanden, heidegebied, open zone’s met kruiden en ruigtes, bron- en moerasgebieden, vijvers, bosreservaten, enz. Elk van deze micro-ecosystemen vormen een uitverkoren leefgebied voor specifieke planten en dieren. Tijdens onze wandeling kuieren we langs de verschillende leefgebieden en leren we iets over hun uitzonderlijke bijdrage aan de biodiversiteit van het Zoniënwoud.
Start- en aankomstlocatie: Bosmuseum Jan van Ruusbroec, Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart (Groenendaal) of Station Groenendaal te Hoeilaart
Afstand: ca. 6,5 km
Duurtijd: ca. 2u30’
Thema: Sinds de vorige IJstijd, zo’n 12.000 jaar geleden, is het Zoniënwoud altijd bosgebied gebleven. Heel wat wilde dieren die historisch het Zoniënwoud bevolkten, zijn door de eeuwen heen verdwenen, zoals oerossen, bruine beren, edelherten en wolven. Ondanks zijn fel geslonken oppervlakte herbergt het woud vandaag nog een rijke fauna, waaronder heel wat soorten die bedreigd zijn. Sommige verdwenen soorten deden recent hun herintrede, waaronder het everzwijn, de das, de boommarter en de bever. Tijdens deze wandeling vertellen we het verhaal van deze dieren, wat hen bedreigt en wat hun kansen zijn, alsook de historische begrazing door vee en de legendarische jachten van Keizer Karel.
Geschiedenis, Cultuur & Erfgoed van het Zoniënwoud
Start- en aankomstlocatie: meerdere mogelijkheden (overeen te komen)
Afstand: ca. 5 à 8 km (overeen te komen)
Duurtijd: ca. 2,5 à 3u (overeen te komen)
Thema: Elk landschap is het resultaat van de vele opeenvolgende geologische en klimatologische veranderingen die de aarde voortdurend ondergaat. De laatste zeer ingrijpende (natuurlijke) landschapsvormende gebeurtenis die zich wereldwijd heeft voorgedaan is de periode die gekend is als “de ijstijden”. Ze begon zo’n 2,5 miljoen jaar geleden en wordt gekenmerkt door lange koude periodes (de glacialen) afgewisseld met kortere warme periodes (de interglacialen). Het laatste glaciaal was een zeer koude periode en daardoor een zeer ingrijpende gebeurtenis. Vanaf het huidige interglaciaal, dat ongeveer 11.500 jaar geleden is begonnen, is wat nu het Zoniënwoud is steeds een bos geweest. Hierdoor was het beschermd tegen natuurlijke erosieprocessen en menselijke ingrepen. Tijdens de wandeling wordt duidelijk dat het landschap van het Zoniënwoud een venster biedt op hoe de laatste ijstijd deze omgeving heeft achtergelaten.
Start- en aankomstlocatie: Bosmuseum Jan van Ruusbroec, Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart (Groenendaal)
Afstand: ca. 6,5 km, moeilijk maar niet onmogelijk met buggy
Duurtijd: ca. 3u.
Doelgroep: adolescenten en volwassenen met interesse voor het cultuur-historisch erfgoed.
Thema: In 1343 vestigden Jan van Ruusbroec en drie kompanen zich als kluizenaars in het Zoniënwoud. Enkele jaren later stichtten ze de priorij van Groenendaal, die gedurende bijna 450 jaar een van de meest vooraanstaande kloosters van onze gewesten was. Zijn mystieke geschriften blijven tot op heden niet alleen godsgeleerden inspireren, maar ook letterkundigen, want hij schreef in het Diets, de taal van het volk. Keizer Karel verbleef meermaals in de priorij van Groenendaal en liet er samen met o.a. de Aartshertogen Albrecht en Isabella zichtbare sporen na. Deze wandeling voert ons mee in het spoor van de monniken en hun prior-mysticus Jan van Ruusbroec.
Start- en aankomstlocatie: Bosmuseum Jan van Ruusbroec, Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart (Groenendaal)
Afstand: ca. 6,5 km, buggyvriendelijk.
Duurtijd: ca. 2u30’
Doelgroep: adolescenten en volwassenen met algemene interesse voor de geschiedenis van beide Wereldoorlogen.
Thema: Tijdens deze wandeling struinen we langsheen het oorlogsverleden van het Zoniënwoud. Vlak na WO-I werden honderdduizenden niet ontplofte obussen en granaten uit Flanders Fields naar de hippodroom van Groenendaal gebracht om ontmijnd te worden. Deze aartsgevaarlijke taak werd grotendeels door Duitse krijgsgevangenen verricht en leidde twee keer tot gigantische explosies. Tijdens de bezetting in WO-II speelde het Zoniënwoud een cruciale rol als munitie- en brandstoffendepot. Van hieruit werden de Duitse Wehrmacht en Luftwaffen op het westelijke front bevoorraad. Ook de materialen voor de bouw van de Atlantikwall werden centraal opgeslagen in het Zoniënwoud. Lokale burgers werden gedwongen er te werken, maar verrichten er niet zelden verzetsdaden.
Heden & Toekomst van het Zoniënwoud
Start- en aankomstlocatie: Bosmuseum Jan van Ruusbroec, Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart (Groenendaal) of GC De Bosuil, Witherendreef 1, 3090 Overijse (Jezus-Eik) of Rood Klooster, ingang Kunstencentrum, Oudergem
Afstand: ca. 7 km, moeilijk met de buggy.
Duur: ca. 2u45’
Doelgroep: adolescenten en volwassenen met interesse voor de klimaatproblematiek
Thema: De zichtbare effecten van de klimaatverstoring beperken zich niet langer tot het smelten van poolijs of het afsterven van koraalriffen. Ook de fauna en flora van het Zoniënwoud hebben er manifest onder te lijden. Tijdens deze wandeling tonen we aan hoe o.a. de monumentale beukenkathedralen van het UNESCO-natuurerfgoedgebied op de opwarming van de aarde reageren, hoe het eerder in blad komen van de beuk de typische voorjaarsbloeiers en ook de reeënpopulatie bedreigt of hoe het vervroegd uitvliegen van vlinders het koolmeesje in de problemen brengt. Er wordt ook stilgestaan bij de adaptatiestrategieën die de bosbeheerders hanteren om het Zoniënwoud klimaatrobuuster te maken.
Start- en aankomstplaats: Bosmuseum Jan van Ruusbroec, Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart (Groenendaal) of Station Groenendaal, te Hoeilaart
Afstand: ca. 6,5 km
Duurtijd: ca. 2u30’
Thema: Het Zoniënwoud is zo’n 5.000 ha groot, maar het bos vormt geen aaneengesloten geheel. Integendeel, autowegen en spoorlijnen dwars door het woud maken dat het Zoniënwoud in 11 aparte delen versnipperd is, gescheiden door voor vele dieren quasi onoverbrugbare hindernissen. Hierdoor dreigt niet alleen het leef- en foerageergebied voor dieren te klein te worden, ook het genenbestand wordt te eenzijdig om het voortbestaan van de soort op termijn te garanderen. Gelukkig hebben Europa en de beheerders van het Zoniënwoud de handen in mekaar geslagen om het Zoniënwoud te ontsnipperen en zo de leefgebieden voor de dieren te vergroten. Tijdens onze wandeling tonen we de bedreigingen en ook de oplossingen, zoals faunabuizen, ecotunnels, ecorasters en (van op een respectvolle afstand)… het ecoduct over de Ring0.
Start- en aankomstlocatie: Bosmuseum Jan van Ruusbroec, Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart (Groenendaal) of GC De Bosuil, Witherendreef 1, 3090 Overijse (Jezus-Eik) of Rood Klooster, ingang Kunstencentrum, Rood-kloosterstraat te Oudergem
Afstand: ca. 7 km, moeilijk met de buggy.
Duur: ca. 2u45’
Doelgroep: adolescenten en volwassenen geïnteresseerd in de band tussen gezondheid en ecologie
Thema: Eeuwenlang reeds vormen bossen de medicijnkast van de wereld. Het overgrote deel van de klassieke geneesmiddelen bevatten bestanddelen uit de natuur. Steeds meer wetenschappelijk onderzoek legt nu ook de link tussen een verblijf in het bos en gunstige effecten op zowel onze mentale als lichamelijke gezondheid. Bossen produceren niet alleen zuurstof, ze halen ook fijn stof uit de lucht en vormen een natuurlijke airco tijdens hittegolven. Tijdens deze wandeling door het monumentale Zoniënwoud leren we meer over de helende effecten van het bos.
Start- en aankomstlocatie: Bosmuseum Jan van Ruusbroec, Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart (Groenendaal) of GC De Bosuil, Witherendreef 1, 3090 Overijse (Jezus-Eik) of Rood Klooster, ingang Kunstencentrum, Rood-kloosterstraat te Oudergem
Afstand: ca. 7 km, moeilijk met de buggy.
Duur: ca. 2u30
Thema : Ecosysteemdiensten zijn de voordelen die de natuur ons biedt. Die natuurvoordelen van bossen kunnen we goed gebruiken, want ze helpen heel wat problemen oplossen. Ze maken het leven mogelijk door ons voedsel, zuivere lucht en water, medicijnen en hout te geven. Ze beschermen en helpen ons door een buffer te vormen tegen overstromingen en luchtvervuiling en ze zorgen voor verkoeling. Ze maken het leven ook aangenaam en gezonder door ons ontspanning te bieden. Hoe meer biodiversiteit, hoe beter het bos er voor staat en hoe meer natuurvoordelen voor de mens. Op onze wandeling langs o.a. brongebieden en bosreservaten leren we de vele ecosysteemdiensten van het bos kennen.
Parken & Arboreta
Afstand: ca. 4 à 5 km
Duurtijd: 2u30′
Thema: Sinds 2017 maken vijf delen van de drie integrale bosreservaten in het Zoniënwoud (het bosreservaat Joseph Zwaenepoel in het Vlaamse Gewest, de twee onderdelen van het bosreservaat Grippensdelle in het Brussels Gewest en de twee onderdelen van het bosreservaat Ticton in het Waalse Gewest), als onderdeel van een groep van in totaal 94 uitzonderlijke beukenwouden in 18 Europese landen, deel uit van het Unesco-Werelderfgoed ‘Oude en voorhistorische beukenbossen van de Karpaten en andere regio’s van Europa’. De overige delen van het Zoniënwoud werden door Unesco erkend als bufferzone voor dit werelderfgoed, dat het verhaal vertelt van de beuk, één enkele soort die dominant is geworden in de oerbossen van het overgrote deel van Europa, nadat hij na de laatste ijstijd vanuit Centraal en Zuid Europa stap voor stap opnieuw naar het Noorden is opgeschoven, en zich heeft ontwikkeld in een grote variatie aan bostypes naargelang de plaatselijke groeiomstandigheden. De integrale bosreservaten van het Zoniënwoud zijn gekenmerkt door een zeer volledige samenstelling met uitzonderlijk oude bomen en doordat er geen enkel beheer meer gebeurt hebben ze een uitzonderlijk rijke biodiversiteit.
Start- en aankomstlocatie: Bosmuseum Jan van Ruusbroec, Duboislaan 2, 1560 Hoeilaart (Groenendaal)
Afstand: ca. 7 km
Duurtijd: ca. 2u30’
Thema: Vlakbij het bosmuseum Jan van Ruusbroec in Hoeilaart bevindt zich één van de oudste arboreta van ons land. Het wordt aangelegd in 1897. Het doel is de bruikbaarheid van uitheemse boomsoorten in de Belgische bosbouw nagaan.
De initiële functie van het arboretum is in de loop der jaren achterhaald.
Het huidig beheer streeft naar een landschappelijk interessante structuur, waarbij het ecologisch, cultuur¬historisch, wetenschappelijk en educatief aspect gemaximaliseerd worden wat het arboretum aantrekkelijk maakt voor zowel de gewone wandelaar als voor de wetenschapper.
Wat een verscheidenheid op de wandeling !
Vandaag tellen we in het arboretum (het fruticetum inbegrepen) iets meer dan 450 struik- en boomsoorten waaronder 120 soorten coniferen en 330 soorten loofbomen. Sommige zeldzame plantjes stellen het hier ook op prijs.
Merkwaardig zijn de reusachtige mammoetbomen, een uitzonderlijke elsbes, een groot aantal vreemde eiken en esdoorns en ‘dikke Eugène’, een 6 m dikke populier … en nog zoveel meer …
Start- en aankomstlocatie: Nieuwe wereld: Vlaktedreef
Oude Wereld: Eikestraat (parking t.h.v boswachterswoning)
Afstand: 3 – 4 km
Duurtijd: ca. 2u
Thema:
Te midden van het Zoniënwoud ligt een prachtig arboretum, aangelegd door prof. Bommer in 1902. Een geografisch arboretum. Je kan er op enkele uren een wandeling maken door bosdelen uit het noordelijk halfrond.
Kies je voor de Nieuwe wereld, dan maakt de gids met jou een tocht langsheen de bossen van de West- en Oostkust van Noord- Amerika en Canada. Een prachtwandeling waar je van Sequoia’s en opvallende loofbomen zoals de Tulpenboom kunt genieten. En een Indian summer in de herfst.
Kies je voor de Oude wereld dan maak je kennis met bomen uit Europa , Azië of N.-Afrika. Bomen die we van op onze reizen herkennen en nu een naam krijgen. Bomen met een Oosters karakter, bomen met grillige vormen, bomen met geurende bloemen. Een ware ontdekking.
Start- en aankomstlocatie: Warandepoort Toeristisch bureau, Markt 7, 3080 Tervuren
Afstand: ca. 6 km
Duurtijd: ca. 2u30’
Thema: Eén van de mooiste parels aan de kroon van Tervuren is zonder twijfel de Warande. De Warande (207 ha) is met haar vijvers, majestueuse dreven en kronkelende bospaden een gedroomd wandelgebied. Vroeger was dit park het jachtterrein van de Brabantse hertogen, die er in het inmiddels gesloopte kasteel woonden (de ruïnes van dit kasteel zijn nog steeds te bezichtigen). Het domein is omringd door een muur van ongeveer 7 km lang, waarvan het grootste gedeelte gebouwd werd onder onze landvoogden Albrecht en Isabelle (begin XVIIde eeuw), en vervolgens, in opdracht van koning Leopold II, vergroot werd rond de Molenvijver.
In deze wandeling maken wij niet alleen kennis met een veelkleurig en divers natuurschoon, met een rijke waaier van fauna en flora, maar kan men bovendien een patrimonium bewonderen waarin de sporen van onze Brabantse geschiedenis duidelijk herkenbaar zijn. Wij doorkruisen er onder andere de fraaie symmetrische Franse tuinen die Leopold II deed aanleggen, in navolging van Versailles, met daarnaast het ruw bebost gedeelte – feitelijk een uitloper van het Zoniënwoud- , sedert de Oostenrijkse periode, overheerst door …de beuk. Op aanvraag, kan de mooie nabijgelegen kerk bezocht worden, waar enkele Brabantse hertogen begraven werden.
Start- en aankomstlocatie: Parking “Gaillemarde / Folon” (westelijke ingang van het domein), Dréve de la Rameé 6, 1310 La Hulpe (Terhulpen)
Afstand: ca. 7 km
Duurtijd: ca. 2u30’
Thema: Het regionaal domein Solvay in La Hulpe (Terhulpen) is de onthaalpoort van het Zoniënwoud in Wallonië.
Dit domein van 227 ha huisvest een grote rijkdom aan flora en fauna, waaronder 450 soorten wilde planten en 100 soorten mossen. Het grootste gedeelte van het domein is geclasseerd als Natura 2000-gebied. In Natura 2000-gebieden worden plant- en diersoorten die in Europa bedreigd zijn en hun natuurlijke leefomgeving beschermd om de biodiversiteit te behouden.
Dit landschapspark – dat de bijnaam “park van de 1000 rhododendrons” heeft gekregen – is erkend als uitzonderlijk erfgoed van het Waals Gewest en is één van de mooiste wandelplekken in België. Centraal in het domein staat het Kasteel van La Hulpe (Terhulpen).
Tijdens de wandeling neemt de gids u mee op een betoverende tocht langs exotische boomsoorten, vijvers met een uitzonderlijke fauna & flora, eeuwenoude beukenbomen en monumentale kunstwerken.
U kan de gegidste wandeling eventueel combineren met een bezoek aan het museum van de Stichting Folon, gevestigd in de voormalige kasteelhoeve van het domein.
Op Maat
Bij al onze gegidste wandelingen houden wij zoveel mogelijk rekening met uw wensen en voorkeuren.
Wenst u een gegidste wandeling in een specifiek deel van het Zoniënwoud of in de directe omgeving?
Hebt u een bepaald onderwerp voor een gegidste wandeling in gedachten?